HOŞGELDİNİZ ! Prof. Dr. Öner Çelik

Gırtlak (Larinks) Kanseri

Gırtlak kanserleri Birleşik devletlerde her yıl on binin üzerinde yeni tanı alır bu da yaklaşık yeni tanı konulmuş kanserlerin yüzde birlik kısmını oluşturur. Erkek kadın oranı yaklaşık 4:1 dir. Sigara içiciliğinin artması bu oranı son yıllarda birbirine yakın hale getirmektedir.

Gırtlak Kanseri Nedir?

Gırtlağınız konuşmanıza, nefes almanıza ve yutmanıza yardımcı olur ve ses tellerinizi içerir konuşmanızı sağlar.

Gırtlağınızı veya ses tellerinizi etkileyen kanser, gırtlağınızdaki hücreler kontrolsüz bir şekilde büyüdüğünde meydana gelir. Bu kanserli (kötü huylu) hücreler çoğaldıkça dokuları istila eder ve vücudunuza zarar verir.

Gırtlak kanseri gırtlağınızın üç ana bölümünden herhangi birinde oluşabilir:

Supraglottis (üst kısım): Üçte birinden fazlası (%39) buradan başlar.
Glottis (orta kısım): Larenks kanserlerinin yarısından fazlası (%59) ses tellerinizin olduğu yerde başlar.
Subglottis (alt kısım): Larenks kanserlerinin yaklaşık %1’i buradan başlar.

Gırtlak Kanserinin Erken Belirtileri Nelerdir?

Ses kısıklığı, ağrılı yutkunma, yutma güçlüğü, kanama, boğaz ağrısı, kulak ağrısı, nefes alma güçlüğü, boyunda kitle, kilo kaybı ve yiyecekleri aspire etme gırtlak kanserinin bulgularıdır. Genellikle erken bulgular ses kısıklığı, boğaz ve kulak ağrısı olarak ortaya çıkar.

Aşağıdaki belirtiler varsa, hemen tıbbi yardım alın:

Nefes almada zorluk (dispne).
Gürültülü ve tiz nefes alma (stridor).
Boğazınızda bir şey varmış hissi (globus hissi).
Kan öksürme (hemoptizi).

Sigara ve Alkol Kullanımı Gırtlak Kanserini Nasıl Tetikler?

Sigara ve alkol kullanımı gırtlak kanserinde iki temel etkendir. Son yıllarda HPV (Human papilloma virüs) ‘ün de kanser yapıcı etkisi ispatlanmıştır. Sigara kullanımı diğer etkenlerle birlikte olunca kanser gelişiminde en büyük etken olarak söylenebilir.

Gırtlak Kanserinde Tanı ve Evreleme Süreci

Gırtlak tümörleri, baş-boyun kanserleri içinde hem anatomik karmaşıklığı hem de hayati fonksiyonları etkileme potansiyeliyle öne çıkar. Erken tanı, hastanın hem yaşam süresi hem de yaşam kalitesi açısından kritik öneme sahiptir. Bu süreçte doğru evreleme, tedavi planının temelini oluşturur. Gırtlağın yapısal bölümleri—supraglottik, glottik ve subglottik alanlar—tümörün yayılım şeklini ve semptomlarını belirlediği için, tanı ve evreleme her zaman multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Bu yazıda, gırtlak tümörlerinin tanı sürecinde kullanılan klinik değerlendirmeler, görüntüleme yöntemleri ve evreleme kriterleri sistematik biçimde ele alınacaktır.

Gırtlak Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?

Gırtlak kanserleri KBB hekimlerinin ilgi alanı içindedir. Doktorunuz size semptomlarınız ve tıbbi geçmişiniz hakkında sorular soracaktır. Boğazınızı ve boynunuzu inceleyerek fiziksel bir muayene yapacaktır. İlk muayeneden sonra, büyük olasılıkla teşhisi doğrulamak için başka testlere ihtiyacınız olacaktır.

Hangi Testler Gırtlak Kanserini Teşhis Etmeye Yardımcı Olur?

Görüntüleme: BT veya MRI taramaları vücudunuzun iç kısmının ayrıntılı görüntülerini sağlar. Bir tümörün boyutunu ve nerede bulunduğunu gösterebilirler. Akciğer grafisi, kanserin akciğerlerinize yayılıp yayılmadığını gösterebilir.
Laringoskopi: muayene esnasında tüm KBB hekimleri gırtlağınızı muayene etmek için endoskop adı verilen ince, ışıklı, kamera sistemi adapte edilmiş bir ince boru şeklinde cihaz kullanır.
Biyopsi: Bir biyopsi sırasında, doktorunuz genellikle genel anestezi altında mikroskop kullanarak gırtlağınızda küçük anormal doku parçaları alır. Çıkarılan bu parçalar Patolog adı verilen bir uzman hekimler tarafından incelenir ve kanserin kesin tanısı konulur.
PET taraması: Bir PET taraması sırasında, damarınıza küçük, güvenli bir dozda radyoaktif madde enjekte edilir. Madde, kanser hücreleri tarafından tutularak kanser hücrelerinin bu tüm vücut taramanızda hangi bölgelere yayılıp yayılmadığını gösterir.

Gırtlak (Larinks) Kanserinin Evreleri Nelerdir?

Teşhisin bir parçası kanserin evrelendirilmesini içerir. Doktorunuz hastalığın ne kadar şiddetli olduğunu, tümörün ne kadar büyüdüğünü ve vücudunuzdaki dokulara yayılıp yayılmadığını ve nerede yayıldığını belirleyecektir.

Larenks kanserinin evreleri şunlardır:

Erken evre gırtlak kanseri: 0, 1 ve 2. evrelerde tümör küçüktür. Kanser larenksinizin ötesine yayılmamıştır.
İleri evre gırtlak kanseri: 3 ve 4. evrelerde tümör büyümüştür. Ses tellerinizi etkilemiştir veya lenf düğümlerinizi veya vücudunuzun diğer bölgelerini yaymıştır.

Gırtlak (Larenks) Kanseri İlk Olarak Nereye Yayılır?

Larenksinizin ötesine yayılan gırtlak kanseri; boyun lenf nodları, tiroid, soluk borusu (trakea), yemek borusu, dil, akciğerler, karaciğer ve kemiklerinize yayılabilir..

Gırtlak Kanseri Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Mikrolaringeal cerrahi: bazı erken evre kanserlerin endoskopik olarak (mikroskop altında) dışarıdan kesi yapılmadan çıkarılmasıdır. Bunun için lazer kullanılabilir. Özellikle supraglottik ve kord seviyesindeki tümörler erken evrelerinde bu yöntemle çıkarılabilir.

Hangi Durumlarda Uygulanmaz?

Tümörün tamamının görülemediği, fonksiyonel gırtlak kısmının büyük bölümünün çıkarılmasını gerektiren iri tümörler, aspirasyona sebep olan ve hava pasajını tıkayan tümörler, direk boyuna yayılan ve ses kısıklığı oluşturan gırtlak kıkırdağını tutan supraglottik tümörler.

Kordektomi: genellikle endoskopik olarak ses tellerinizim bir bölümünün çıkarılmasıdır.
Hemilarenjektomi: Dikey olarak gırtlağın yarısının çıkarılmasıdır. Erken evre tümörler için kullanılır. Kalıcı trakeostomiye (boyunda nefes almayı sağlayıcı delik) gerek kalmaz. Konuşma fonksiyonu mükemmel olmasada korunur.
Supraglottik larenjektomi: Supraglottisin yada gırtlağın üst kısmının çıkarılmasıdır. Genellikle ses telleri salim olarak bırakılır. Bu da erken evre üst gırtlak tümörleri için kullanılan bir yöntemdir. Laser kullanılarak endoskopik olarak veya boyun kesisi kullanılarak uygulanabilir. Kalıcı trakeostomiye gerek kalmaz. Konuşma fonksiyonu eskisi gibi iyi olmasada korunur.
Suprakrikoid larenjektomi: Gırtlağın büyük bölümü alınır sadece ses teline bağlanan kıkırdaklar bırakılır. Çoğunlukla kalıcı trakeostomiye gerek kalmaz. Konuşma fonksiyonu eskisi gibi olmasada korunur
Total larenjektomi: Gırtlağın tamamının alınmasıdır. Kalıcı trakeostomi gerekir. Konuşmayı sağlayıcı protez veya cihazlar gerekir.

Birden fazla tedavi görebilirsiniz. Örneğin, bazen kalan kanser hücrelerini yok etmek için ameliyattan sonra kemoterapi veya radyasyon tedavisi uygulanır.

Ses Kısıklığı ve Yutma Güçlüğü Ne Zaman Ciddiye Alınmalı?

Çoğu zaman ses kısıklığı ve yutma güçlüğü bir üst solunum yolu enfeksiyonun belirtileridir. Hastanın yeterli ilaç tedavisine rağmen ses kısıklığı ve yutma güçlüğü şikayetleri düzelmiyorsa özellikle bu 3 haftayı geçiyorsa ve sigara ve yoğun alkol kullanım hikayesi varsa mutlaka şüphe uyandırmalıdır. Hemen bir KBB hekimine başvurup detaylı bir muayeneden geçmeniz gerekir.

Ameliyat Sonrası Sesin Korunması Mümkün mü?

Özellikle erken evre tümörlerde ameliyatla gırtlağın tamamı alınmadı ise ses fonksiyonları korunur, sesiniz ilk başta kısık gelebilir, ancak büyük ihtimalle sesinizi geri kazanacaksınız. Yine de, daha önce olduğundan farklı hissedilebilir ve duyulabilir. Yapılan parsiyel cerrahiler ses ve kalıcı trakeostomiyi önlemeye yöneliktir.Total larenjektomi (cerrahlar gırtlağınızın tamamını çıkardı) geçirdiyseniz, yeni bir konuşma şekli öğrenmeniz gerekecektir. Bir konuşma terapisti yardımcı olabilir.

Radyoterapi gibi diğer tedaviler ise sesinizi geçici olarak kaybetmenize neden olabilir, ancak gırtlağınız iyileşmek için zaman bulduğunda genellikle geri döner.

Gırtlak Kanseri İçin Ameliyat Dışındaki Tedavi Yöntemleri

Gırtlak kanserinde uygulanan cerrahi dışı tedaviler şunlardır:

Radyasyon tedavisi: Radyasyon onkologları kanser hücrelerini öldürmek için yüksek enerjili radyasyon ışınları iletir. Radyasyon, çevredeki sağlıklı dokuya verilen zararı en aza indirmek için yalnızca tümörü hedef alır. Sadece çok erken evre tümörlerde hasta cerrahiyi kabul etmiyorsa değerlendirilebilir.
Kemoterapi: Tıbbi onkologlar kanser hücrelerinin büyümesini öldürmek veya yavaşlatmak için bir takım ilaçlar kullanır. İnsanlar genellikle intravenöz (damar yoluyla) kemoterapi alırlar. Genellikle cerrahiye ek olarak uygulanan bir tedavidir.
İmmünoterapi: Bu tedavi, kanserle savaşmanıza yardımcı olmak için bağışıklık sisteminizi, vücudunuzun doğal savunmalarını kullanır. İmmünoterapiye biyolojik tedavi de denir. Cerrahiye ek olarak kullanılabilir.
Hedefli tedavi: Bu tedavi, hücrelerin çoğalmasını önleyen belirli protein türleriyle kanser hücrelerini hedef alır.

Gırtlak Tümörleri Hakkında Sık Sorulan Sorular

Gırtlak Kanseri Tedavisinden Sonra Ne Olur?

Tedavinizden sonra, iyi bir şekilde iyileştiğinizden emin olmak için doktorunuzla planlanan şekilde takip randevularınız devam edecektir.

Doktorunuz herhangi bir ağrıyı, yutma sorunu veya mukozit (sindirim sisteminizdeki ülserler) ile başa çıkmanıza yardımcı olacaktır. Yemek yiyip yutmada sorun yaşamadığınızdan emin olmak için diyetinizi tartışacaktır. Boynunuzdaki yara izleri veya ağzınızı açmada zorluk için fizik tedavi önerecektir.

Gırtlak Kanseri Ameliyatı Olan Kişilerde Hastalığın Sonucu Nasıl Olur?

Bu kanserinizin evresi, yaşınız ve genel sağlığınız gibi çeşitli faktörlere bağlıdır. Genellikle, erken gırtlak kanseri daha iyi bir iyileşme oranı vardır. Diğer bölgelere yayılan ileri kanserin daha düşük bir sağkalım oranı vardır.

Ancak ileri gırtlak kanserleri bile tedavi edilebilir. Tekrarlarsa, genellikle tedaviden sonraki ilk iki veya üç yıl içinde gerçekleşir. Beş yıl sonra, kanserin geri dönme riski çok düşüktür. Ancak sigara içiyorsanız veya alkol kullanımınız devam ediyorsa ve bu maddeleri kullanmayı bırakmazsanız, bu bölgede yeni kanserler geliştirme riskiniz daha yüksektir.

Gırtlak Kanserini Gelişmesini Nasıl Önleyebilirim?

Tüm kanserleri önleyemezsiniz. Ancak sağlıklı davranışlarla gırtlak kanseri de dahil olmak üzere kanser geliştirme riskinizi azaltabilirsiniz:

Sigarayı bırakın ve tütün ürünlerinden uzak durun.
Alkol tüketimini sınırlayın veya alkol kullanım bozukluğunuz için tedavi alın.
Sağlıklı beslenin.

Doktoruma hangi soruları sormalıyım?

Gırtlak kanseri teşhisi konduysa, KBB hekinize sorun:

Kanser hangi evrede?
Tedavi seçeneklerim nelerdir?
Tedavi konuşmamı, nefes almamı ve yutkunmamı nasıl etkileyecek?
Tedaviden sonra rehabilitasyona ihtiyacım olacak mı?
Kanser geri gelecek mi?
Nasıl sağlıklı kalabilirim?

Gırtlak kanseri için tarama var mı?

Larenks kanseri için düzenli bir tarama testi yoktur. Ancak ses kısıklığınız, diğer ses değişiklikleriniz veya sürekli öksürüğünüz varsa bir KBB uzmanıyla görüşün. Erken teşhis, kanseri tedavi etmenin en kolay olduğu erken dönemde yakalar.

Adı Soyadı: Öner Çelik
Unvan: Profesör Doktor.