HOŞGELDİNİZ ! Prof. Dr. Öner Çelik

Çocuklarda Orta Kulak İltihabı

Orta Kulak İltihabı Nedir, Tanısı Nasıl Konulur?

Orta kulak iltihabı (otitis media) bir hal sağlığı problemidir ve genellikle çocuklarda görülür. Genellikle bir üst solunum yolu enfeksiyonu nedeni ile yakın komşuğundan dolayı oluşur. Orta kulak enfeksiyonu orta kulak boşluğunun yangısal (iltihabi ) bir hastalığıdır.

Iki formu bulunur. Birincisi akut otitis media diğeri ise seröz (efüzyonlu) otitis mediadır.

Akut otitis media: ateş, kulak ağrısı, kulak akıntısı gibi enfeksiyon bulguları gösteren orta kulağın iltihapla dolmasını tarif eden hastalıktır.

Efüzyonlu otitis media: (halk arasında kulakta sıvı birikimi) Orta kulakta sıvı birikimi vardır fakat enfeksiyon bulguları yoktur. (ateş, kulak ağrısı vs)

Bir KBB hekimi semptomlara ve bir muayeneye dayanarak kulak enfeksiyonunu teşhis edebilir. Muayene muhtemelen otoskop veya endoskop olarak bilinen ışıklı bir aletle çocuğun kulaklarının içine bakmayı içerir. Kulak zarı kırmızı ve şişkinse, muhtemelen bir enfeksiyon vardır.

Teşhis konusunda şüphe varsa, durum tedaviyle düzelmediyse veya başka sorunlar varsa başka testler gerekebilir.

Orta Kulakta Sıvı Birikmesi Nedir? Neden Olur?

Genellikle orta kulak enfeksiyonunu takip eden 3 ay veya daha fazla geçmeyen orta kulakta sıvı birikimi efüzyonlu otitis media diye tabir edilir. Genellikle kulağın havalanmasını sağlayan östaki tüpünün tıkanması sonrası oluşur. Bu ya bir enfeksiyon sonrası ya da bir geniz eti büyümesi ve iltihabı sonrası gelişir. Çünkü bu östaki tüpünün açılma yeri geniz bölgesi yani burun arka tarafındaki boşluktur. Östaki tüpü orta kulağın havalanmasını, orta kulak basıncının dengelenmesi görevini üstlenir. Ek olarak orta kulağın temizlenmesi ve drenajı ve burun arka bölgesindeki içeriğin de orta kulağa geçmesini önleyen bariyer görevine sahiptir. Bu tüpün ailevi sigara içiciliği, anne sütü ile emzirmenin olmayışı, kreş ve anaokulu ortamlarında yoğun üst solunum yolu enfeksiyonlar, yüz ve kafa anomalileri, geniz eti, allerjik rinit gibi nedenlerle fonksiyonlarını kaybetmesi sonrası orta kulak iltihabı ve orta kulakta sıvı birikimi gerçekleşir.

Orta Kulaktaki Efüzyonlu Otitis Media (Sıvı Birikimi) Nasıl Fark edilir?

Kalıcı düzelmeyen veya uzun süreli işitme kaybı (çocuğun seslere tepkisiniz azalması, yüksek sesle televizyon izleme ve konuşmanın gecikmesi), muayenede ise hareketsiz, mat renkli bir kulak zarı ve timpanometri testi (Kulak basınç ölçüm testi) ile düz bir çizim elde edilmesi ile tanı konulur.

Orta Kulak Enfeksiyonlarının Tedavisi Nasıl Yapılır?

Çocuklarda birçok orta kulak enfeksiyonu izlem ve ağrı kesici ilaçlarla ya da antibiyotik tedavisi ile düzelir.

Kulağa Tüp Takılması Hangi Durumlarda Gerekir

Üç aydan uzun süren ve ilaç tedavisi ile düzelmeyen ve bazı komplikasyonlar (işitme kaybı, konuşmanın gecikmesi, kulak zarında çökme, yüz felci vs) geliştiren sıvı birimlerinde cerrahi tedavi gereklidir. Yapılan işlemin adı kulak zarına havalanmayı sağlayan tüp takılmalıdır.

Çocuklarda İşitme Kaybı ve Konuşma Gecikmesinin Nedeni Olabilir mi?

Orta kulakta uzun süreli sıvı birikimleri yapılan çalışmalarda özellikle ortalam 5,5 ay sonunda ciddi ileti tipi işitme kaybına sebep olur. Bu işitme kaybı geçici bir işitme kaybıdır. Yine yapılan bu çalışmalarda sıvı birikimine bağlı işittme kayıpları artikülasyon, alıcı kelime bilgisi ve fonolojik farkındalık dahil olmak üzere dilin ve konuşmanın belirli yönlerini etkileyebilir.

Tüp Takma Ameliyatı Nasıl Yapılır? Ne Kadar Sürer?

Bu ameliyatlar genel anestezi altında kulak ameliyatları için özel olarak tasarlanmış mikroskoplar kullanılarak yapılır. Kulak zarına 0,5-1mm lik bir delik açılarak içerdeki sıvı boşaltılır ve aynı kalınlıkta bir tüp takılır. Işlem yaklaşık her iki kulak için toplamda 15-20 dakika sürer.

Ameliyat Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?

Ameliyat sonrası belirli peryotlarda doktorunuz sizi kontrollere çağırarak kulak zarını ve tüpün durumunu kontrol eder. Tüp bazen 3 ayda ile 2 yıld arasında değişen sürelerde kendiliğinden dış kulak yoluna kulak tarfından atılır ve ameliyatla oluşturulmuş olan kulak zarı deliği kendini tamir eder. Bu süre zarfında kulağa su kaçırmamak ve solunum yolu enfeksiyonlarından çocuğu korumak gerekir. Oluşacak bir enfeksiyonda hemen doktorunuza başvurup medikal tedavi ve yardım alabilirisiniz. Kulağa su kaçmaması için dış kulak yolu tıkaçları veya vazelinli pamuk tıkaçların kullanılması özellikle banyo esnasında önemli bir koruyucu olabilir.

Kulağa Tüp Takılan Çocuk Denize Girebilir mi?

Kulak tıkaçları ve koruyucu birtakım önlemlerle denize girebilir. Genellikle dalmaması ve basınca maruz kalmaması önerilir.

İşitme Sorunları Tüple Geçici mi, Kalıcı mı Düzelir?

Orta kulak sıvı birikimine bağlı takılan bu tüplerle işitme kaybı düzelir. Orta kulak iltihabının tekrarlamaması kaydıyla bu durum kalıcı bir düzelmedir.

Orta Kulak İltihabıyla İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Çocuklar tüp takıldıktan sonra uçak yolculuğu yapabilir mi?

Evet yapabilir tüp takılı olması özellikle kabin içindeki basınç değişimine kulağın daha iyi adapte olmasını sağlar.

Erken dönemde kulak tüpü düştüğünde endişe etmeli miyim?

Endişe etmeye gerek yoktur. Eğer tüp 3 aydan daha erken bir dönemde düşmüş ve bunu ailesi fark etmişse doktoruna başvurabilir ve gerekli açıklamaları öğrenebilir. Çoğu zaman kulak erken dönemde de düzelebilir ve sonrasında nadiren orta kulakta yeniden sıvı birikir. Medikal tedavi ile bu daha nadir grup çoğu kez tedavi edilebilir. Az bir kısmı için ise yeniden tüp takmak gerekebilir.

Tüp takılması kulak zarının ve orta kulağın fonksiyonlarını bozar mı?

Aksine bozmadığı gibi düzelmesini sağlar, özellikle işitmenin normale dönmesine ve konuşma becerilerinin artmasına yardımcı olur.

Tüp ameliyatı ile birlikte geniz eti ameliyatı da yapılabilir mi?

Orta kulakta sıvı birikiminin en önemli sebeplerinden biri de geniz eti büyümeleridir. Bu yüzden ana problemi ortadan kaldırmak için aynı seansta hem geniz eti hem tüp takma ameliyatı yapılabilir. Eğer birlikte kronik bademcik iltihabı da varsa aynı seansta bademcik ameliyatın da bu ameliyatlarla birlikte yapılmasında hiçbir sakınca yoktur.

Adı Soyadı: Öner Çelik
Unvan: Profesör Doktor.